آیا تا به‌حال برایتان پیش آمده که در هر زمانی از طول روز خصوصا شب‌ها، درست وقتی که در سکوت و آرامش در حال استراحت هستید، ناگهان متوجه شوید قلبتان تند می‌زند؟ تپش قلب اغلب خود را به شکل کوبیده‌شدن، افزایش تعداد ضربان و احساس سنگینی در قفسه سینه نسبت به حالت عادی خود را نشان می‌دهد.
تپش قلب، یکی از تجارب شایعی است که می‌تواند از عوامل مختلفی ناشی شود؛ از داشتن اضطراب و خواب ناکافی تا ابتلا به بیماری‌های مربوط به قلب و عروق.در این مقاله به بررسی علت تپش قلب در حالت استراحت خواهم پرداخت و راهکارهایی را برای تسکین این مشکل ارائه خواهم داد. با من همراه باشید.
فهرست مطالب
تپش قلب چیست؟
تپش قلب معمولاً به حالتی گفته میشود که شما احساس کنید ضربان قلبتان سریع‌تر، سنگین‌تر یا نامنظم‌تر از حالت عادی می‌زند. این حالت ممکن است در زمان فعالیت بدنی طبیعی اتفاق بیفتد؛ هرچند وقتی بدن در حال استراحت است و چنین حسی ایجاد میشود، توجه ما را بیشتر به خود جلب می‌کند.
در حالت عادی، ضربان قلب در حالت استراحت بین ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه است. اما در برخی موارد، حتی با وجود اینکه شما بی‌حرکت هستید یا خواب هستید، ضربان قلبتان ممکن است به‌صورت ناگهانی یا حتی به شکل تدریجی بالا رود و یا ضربان قلبتان را نامنظم احساس کنید. این احساس می‌تواند برای برخی از شما دلهره‌آور باشد، به‌ویژه اگر علت را ندانید.
علت ایجاد تپش قلب چیست؟
بر اساس گفته‌ی سازمان ملی سلامت بریتانیا (NHS) ، دلایل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد تپش قلب در زمان آرامش شوند. از جمله شایع‌ترین علل عبارتند از:
1- اضطراب و استرس
گاهی بدن آرام است اما ذهن همچنان درگیر نگرانی و فشار روانی است. این تنش می‌تواند باعث فعال شدن سیستم عصبی خودکار و افزایش ضربان قلب شود. جالب است که بسیاری از افراد مبتلا به اضطراب حتی متوجه نیستند که دائما در معرض منبع استرس هستند و تنها تپش قلب را به‌عنوان نشانه‌ای از بیماری قلبی تلقی می‌کنند. این حالت گاهی با احساس سوزش سر معده یا تنگی نفس نیز همراه است. درمان تپش قلب و اضطراب، خصوصا به دلیل آنکه اضطراب یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد تپش قلب است، بسیار حائز اهمیت است و مشکلات بسیاری را حتی در جنبه‌های کاری و زندگی شما حل خواهد کرد.
2- نوشیدن قهوه، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و یا هرگونه ترکیب محرک از جمله نیکوتین
استفاده از قهوه، چای پررنگ، نوشابه‌های انرژی‌زا یا سیگار، خصوصا در ساعات پایانی روز (غروب بعد از ساعت 6 عصر)، به‌خصوص قبل از خواب، می‌تواند باعث بروز تپش قلب در حالت استراحت شود. همچنین مصرف برخی داروهای ضد احتقان، قرص‌های لاغری یا داروهای حاوی ترکیبات محرک، مثل ریتالین، ممکن است همین اثر را داشته باشند. این ترکیبات ممکن است با تحریک سیستم عصبی سمپاتیک، قلب را در حالت فعالیت بیش‌ازحد قرار دهند.
3- کمبود خواب یا داشتن خواب بی‌کیفیت
خواب ناکافی یا بی‌کیفیت، بدن شما را در وضعیت آماده‌باش نگه می‌دارد و ممکن است منجر به فعال شدن سیستم سمپاتیک (سیستم تحریک‌پذیر عصبی) شود. این موضوع می‌تواند به افزایش ضربان قلب حتی در حالت بی‌حرکتی منجر شود. افرادی که دیر به رختخواب می‌روند یا دچار اختلالات خواب مانند آپنه تنفسی هستند، بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند.
4- اختلال در عملکرد تیروئید یا عدم تعادل در سطح الکترولیت‌ها
پرکاری تیروئید یکی از شایع‌ترین علل تپش قلب در حالت استراحت است. همچنین کاهش سطح منیزیم، پتاسیم یا کلسیم در بدن می‌تواند در عملکرد الکتریکی قلب اختلال ایجاد کرده و تپش یا آریتمی قلبی ایجاد کند. بررسی‌های آزمایشگاهی می‌توانند نقش مهمی در تشخیص این اختلالات داشته باشند.
5- نحوه خوابیدن
خوابیدن به پشت یا به پهلوی چپ ممکن است در برخی از شما باعث شود ضربان قلبتان را قوی‌تر یا سریع‌تر حس کنید. این موضوع لزوماً نشانه بیماری نیست، اما اگر با علائم دیگر همراه باشد، باید بررسی پزشکی انجام شود. برخی افراد هنگام قرارگیری در این وضعیت‌ها متوجه صدای ضربان قلب در گوش یا سر می‌شوند که ممکن است طبیعی باشد.
آیا تپش قلب در شب خطرناک است؟
در بسیاری از موارد، تپش قلب در حالت استراحت خوش‌خیم و موقت است. با این حال، اگر با علائم دیگری مانند سرگیجه، درد قفسه سینه، احساس تنگی نفس یا بی‌هوشی همراه باشد، باید آن را جدی گرفت. در چنین شرایطی ممکن است نیاز به نوار قلب، آزمایش خون یا بررسی‌های بیشتر برای رد مشکلات زمینه‌ای قلبی وجود داشته باشد. در برخی موارد، تپش قلب شبانه می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به آریتمی قلبی و یا اختلال در عملکرد دهلیز، بطن یا دریچه‌های قلبی باشد.
تجربیات بیماران
مهسا،۳۳ساله:” هر شب حدود یک ساعت بعد از دراز کشیدن، ضربان قلبم بالاتر می‌رفت. این علامت را هم خودم به طور واضح احساس می‌کردم و هم از روی ساعت هوشمندم، مشخص می‌شد. بعد از مراجعه به پزشک مشخص شد که اضطراب مزمن دلیل اصلی این مشکل در من هست. با توصیه‌ی پزشک، جلسات روان‌درمانی را شروع کردم، نوشیدن قهوه را تا مدتی قطع کردم و با انجام تمرین‌های تنفسی مخصوص، تپش قلبم به‌مرور کمتر شد. اکنون خواب بهتری هم دارم.”
حمید،45 ساله:” بعد از یک دوره بی‌خوابی شدید و کار زیاد، شب‌ها با ضربان قلب بالا از خواب می‌پریدم. آزمایشاتم سالم بود، اما با تنظیم خواب، کاهش تعداد نخ سیگار در روز و ترک نوشیدنی‌های انرژی‌زا، وضعیت قلبم به حالت عادی برگشت. چند روزی هست که عصرها به مدت 30 دقیقه پیاده‌روی می‌کنم تا خوابم هم باکیفیت‌تر شود.”
سوالات متداول
یا تپش قلب در حالت استراحت همیشه نشانه بیماری است؟
خیر. بسیاری از موارد ناشی از اضطراب، کم‌خوابی یا مصرف محرک‌هایی مانند کافئین و نیکوتین هستند. اما اگر این حالت به‌طور مکرر تکرار شود یا با علائم جدی‌تری همراه باشد، باید حتماً با پزشک مشورت کرد.
چه اقداماتی برای کاهش تپش قلب مفید هستند؟
تنظیم خواب، کاهش مصرف کافئین، سیگار و الکل، تمرین‌های تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن و ورزش‌های سبک مثل پیاده روی می‌توانند به آرام‌سازی سیستم عصبی و کاهش تپش قلب کمک کنند.
همچنین مصرف مکمل‌های منیزیم و ب کمپلکس به آرام‌سازی عضلات، تقویت اعصاب، کاهش استرس و حفظ سلامت قلب و عروق کمک می‌کند.
چه داروها یا مکمل هایی ممکن است باعث ایجاد تپش قلب شوند؟
برخی مکمل‌های حاوی کافئین، جینسینگ، ال-کارنیتین یا ترکیبات محرک، می‌توانند باعث افزایش ضربان قلب شوند. همچنین داروهایی مثل ضد احتقان‌ها، داروهای تیروئید یا برخی داروهای ضدافسردگی ممکن است چنین عوارضی داشته باشند.
چه زمانی تپش قلب خطرناک است؟
اگر تپش قلب بیشتر از چند دقیقه ادامه داشت، یا همراه با علائمی مانند سرگیجه، تنگی نفس، درد قفسه سینه یا احساس سبکی سر بود، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. همچنین اگر تپش قلب با تغییر وضعیت بدن یا خوردن داروی خاصی تشدید میشود، بررسی دقیق‌تری نیاز است.
جمع بندی
تپش قلب، با احساس کوبیده‌شدن، افزایش تعداد ضربان قلب و بعضا احساس سنگینی در قفسه سینه همراه است. تپش قلب ممکن است در اثر اضطراب، خواب ناکافی، مصرف قهوه، چای، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، ترکیبات و داروهای محرک مثل ریتالین، جینسینگ، اختلالات تیروئیدی، کمبود پتاسیم و منیزیم و یا حالت خوابیدن شما اتفاق بیفتد. اگر تپش قلب موقتی بود، در اغلب موارد جای نگرانی ندارد. اما اگر تپش قلب شما همراه با تنگی نفس، سرگیجه، درد در قفسه سینه، سبکی سر و … همراه بود، بهتر است در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه فرمایید.
کلینیک جم، حامی سلامتی شما!
منابع
