محدودیت های تغذیه ای بیماران قلبی
داشتن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و طبیعی، بخش مهمی از سبک زندگی سالم برای بیماران قلبی است. این در حالی است که در اکثر مواقع به توصیههای غذایی پرداخته میشود، اما از محدودیتهای غذایی کمتر صحبت میشود. گاهی مواقع پرهیز از محدودیتها مهمتر از مصرف غذاهای مفید اهمیت دارد. در ادامهی مقاله به معرفی و تبیین مهمترین محدودیتهای غذایی برای بیماران قلبی پرداختهایم. با ما همراه باشید.
چرا توجه به رژیم غذایی در بیماران قلبی اهمیت دارد؟
برخی مواد غذایی مناسب شرایط خاص جسمی نیستند و بدن توانایی و کشش لازم را برای پذیرش آنها ندارد. به همین جهت در صورت استفاده، بدن از حالت ثبات خارج شده و ممکن است خطرات اجتناب ناپذیری اتفاق بیوفتد. با رعایت پرهیزات در صدد کنترل موارد زیر هستیم:
- کنترل فشار خون
- حفظ تعادل سطح کلسترول
- جلوگیری از ایجاد پلاک
- کاهش التهاب
- کاهش خطر حمله قلبی
- کنترل وزن
- کاهش وابستگی به دارو
چه غذاهایی برای بیماران قلبی مضر است؟
1- چربیهای ترانس
خوراکیهایی مثل تنقلات با ارزش غذایی کم، انواع پفک و چیپس، اکثر کیک و شیرینیها، خامهی غیر لبنی، غذاهای نیمه آماده و… حاوی چربیهای ترانس هستند. این چربیها سطح کلسترول بد را افزایش میدهند؛ و همین منجر به گرفتگی شریانها میشود.
از طرفی میزان کلسترول خوب را نیز کاهش میدهند؛ که همین باعث افزایش خطر تشکیل پلاک و بیماری قلبی میشود. علاوه بر اینها باعث اضافه وزن و چاقی نیز میشوند؛ چرا که غذاهای سرشار از چربی ترانس اغلب دارای کالری متراکم و فاقد مواد مغذی هستند و همین امر به افزایش وزن و چاقی کمک میکند.
۲- چربیهای اشباع شده
در مواد غذایی مثل انواع گوشت قرمز، گوشت ماکیان، انواع محصولات لبنی و غذاهای فستفودی، سسها و… دیده میشود. این چربیها باعث افزایش سطح تریگلیسیرید در خون میشوند؛ تری گلیسیرید بالا با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط است و میتواند باعث سخت شدن و ضخیم شدن دیوارهی سرخرگها باشد.
همچنین باعث افزایش کلسترول بد میشوند؛ که همین منجر به تصلب شرایین و افزایش خطر بیماری قلبی و سکته میشود. مواد غذایی سرشار از چربیهای اشباع شده میتوانند حساسیت به انسولین را مختل کنند و تنظیم سطح قند خون را برای بدن دشوارتر کنند.
۳- نمک و غذاهای با سدیم بالا
مانند غذاهای فرآوری شده، انواع کنسرو، فستفود، تنقلات نمکی و … . این غذاها فشار خون را افزایش داده و باعث ایجاد فشار اضافی بر رگهای خونی میشوند، که ممکن است منجر به سکته شود.
افزایش فشار خون قلب را وادار میکند تا برای پمپاژ خون بیشتر کار کند که همین منجر به ضخیم شدن عضلهی قلب میشود و با گذشت زمان قلب را ضعیف کرده و باعث نارسایی قلبی میشود. سدیم باعث میشود بدن آب را در خود حفظ کرده و حجم خونی را که قلب باید پمپ کند افزایش میدهد؛ این می تواند منجر به تورم و افزایش فعالیت قلب شود.
۴- کافئین
میزان مصرف قهوه، چای سیاه، نوشابه و نوشیدنیهای انرژیزا باید به دلیل جلوگیری از تحریک قلب توسط کافئین محدود شود. کافئین با تحریک سیستم عصبی مرکزی میتواند ضربان قلب را افزایش دهد. برای بیماران قلبی، به ویژه آنهایی که آریتمی یا سایر اختلالات ریتم قلب دارند، افزایش ضربان قلب میتواند مشکل ساز باشد و ممکن است شرایط موجود را تشدید کند.
کافئین میتواند باعث افزایش موقت فشار خون شود، این جهشها میتوانند بار کاری بر روی قلب را افزایش دهند. کافئین به عنوان یک محرک میتواند ترشح آدرنالین را افزایش دهد؛ که همین مساله میتواند باعث تپش قلب سریعتر و با نیروی بیشتر شود. این اثر میتواند برای بیماران قلبی، به ویژه بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر یا نارسایی قلبی خطرناک باشد، زیرا نیاز به اکسیژن قلب را افزایش داده و میتواند آنژین یا حملات قلبی را تسریع کند.
۵- گوشتهای فرآوری شده
انواع سوسیس، هات داگ و انواع گوشتهای آماده است که حاوی سطوح بالایی از سدیم و چربیهای ناسالم هستند. این مواد اغلب حاوی مواد نگهدارنده مانند نیترات و نیتریت هستند که میتوانند ترکیبات مضری به نام نیتروزامینها را در بدن ایجاد کنند. نیتروزامینها با افزایش التهاب و استرس اکسیداتیو مرتبط هستند که هر دو می توانند به عروق خونی و قلب آسیب برسانند.
ترکیب سدیم بالا، چربیهای ناسالم و مواد نگهدارنده در گوشتهای فرآوری شده میتواند سخت و باریک شدن رگها را تسریع کند، و همین جریان خون را مختل کرده و خطر سکته را افزایش میدهد.
۶- الکل
به طور کلی مصرف نوشیدنیهای الکلی تاثیرات مخرب زیادی بر تمامی بخشهای بدن به جای میگذارد؛ اما عوارض مصرف الکل بر روی قلب خطرات جبران ناپذیری را به دنبال دارد. ورود الکل به سیستم گردش خون باعث افزایش بسیار بالای فشار خون میشود، و همین احتمال خطر سکته را افزایش میدهد.
مصرف الکل میتواند منجر به کاردیومیوپاتی الکلی شود، وضعیتی که در آن عضلهی قلب ضعیف و بزرگ میشود که این امر میتواند توانایی قلب را برای پمپاژ موثر خون مختل کند و منجر به نارسایی قلبی شود. مصرف الکل میتواند باعث نامنظم شدن ریتم قلب یا آریتمی شود.
مصرف الکل، به ویژه در مقادیر زیاد، میتواند سطح تریگلیسیرید و برخی از انواع کلسترول را در خون افزایش دهد، که این دو با افزایش خطرات قلبی مرتبط هستند.
۷- محصولات لبنی پرچرب
شیر پرچرب، پنیر، کره و خامه حاوی چربیهای اشباع شده هستند. محصولات لبنی پرچرب اغلب به دلیل محتوای بالای چربی های اشباع شده برای بیماران قلبی مضر در نظر گرفته می شوند.
این محصولات پرچرب باعث افزایش کلسترول میشوند، و به همین سبب تجمع رسوبات چربی یا پلاک در شریانها اتفاق میافتد. این مساله میتواند منجر به باریک یا مسدود شدن شریانها شود و خطر حملهی قلبی و سکته را افزایش دهد.
برخی از مطالعات نشان میدهد که مصرف زیاد چربیهای اشباع ممکن است باعث ایجاد التهاب در بدن شود. التهاب مزمن با افزایش خطر بیماریهای قلبی عروقی همراه است.
۸- غذاهای سرخ شده
غذاهای سرخ شده به دلیل عوامل متعددی که در فرآیند تهیهی محتوا و آمادهسازی آنهاست برای همگان، به ویژه برای بیماران قلبی مضر است.
غذاهای سرخ شده معمولا در روغنهایی طبخ میشوند که دارای چربیهای اشباع شده و چربیهای ترانس هستند. این چربیهای ناسالم میتوانند سطح کلسترول بد را افزایش داده و سطح کلسترول خوب را کاهش دهند؛ و به همین علت خطر تصلب شرایین و بیماری قلبی افزایش مییابد.
روغنهای مورد استفاده در سرخ کردن میتوانند در دمای بالا تجزیه شده و اکسید شوند و رادیکالهای آزاد تولید کنند. این رادیکالهای آزاد میتوانند باعث استرس اکسیداتیو و التهاب در بدن شوند که هر دو با افزایش خطر بیماریهای قلبی عروقی مرتبط هستند.
۹- کربوهیدرات
کربوهیدرات به صورت کلی کربوهیدراتها برای بیماران قلبی مضر نیستند، اما نوع و مقدار کربوهیدراتهای مصرفی میتوانند به طور قابل توجهی بر سلامت قلب تاثیر بگذارند. این دستهی ناسالم بر پایهی کربوهیدراتها و قندهای تصفیه شده است؛ مانند نان سفید، برنج سفید، شیرینیها و نوشیدنیهای شیرین و … .
غذاهای سرشار از کربوهیدراتهای تصفیه شده دارای شاخص گلیسمی بالایی هستند. این بدان معنی است که باعث افزایش سریع سطح قند خون میشوند که میتواند در طول زمان منجر به مقاومت به انسولین شود. مقاومت به انسولین پیش ساز دیابت نوع 2 است که از عامل اصلی بیماریهای قلبی عروقی محسوب میشود.
مصرف مقادیر زیاد کربوهیدراتهای تصفیه شده ممکن است منجر به افزایش سطح تریگلیسیرید در خون شود. سطوح بالای تریگلیسیرید با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط است.
سخن آخر
بیماران قلبی باید روی سبد غنی و ارگانیگ غذایی خود تمرکز کنند و در عین حال مصرف مواد تحریکی برای قلب را محدود و به حداقل برسانند. با درک و رعایت محدودیتهای غذایی، بیماران قلبی میتوانند به طور قابل توجهی نتایج سلامت و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. مشاوره با متخصصان قلب و عروق و متخصصان تغذیه میتواند به تنظیم یک رژیم غذایی سالم برای قلب که نیازهای فردی را برآورده می کند، کمک شایانی کند. در کلینیک تخصصی دکتر جم، با حضور برترین متخصصان قلب و عروق و تغذیه همراه سلامتی شما هستیم.
منبع
Heart-healthy foods: What to eat and what to avoid
