دیابت نوع ۲ چیست؟ چرا این روزها افراد بسیاری در حال مبتلاشدن به آن هستند؟ این پرسشی است که امروزه میلیونها نفر در سراسر جهان به دنبال پاسخ دقیق و علمی آن هستند، زیرا دیابت نوع ۲ نهتنها یکی از شایعترین بیماریهای مزمن متابولیک است، بلکه یکی از مهمترین عوامل تهدیدکننده سلامت عمومی نیز به شمار میآید. این بیماری زمانی رخ میدهد که بدن توانایی استفادهی موثر از انسولین را از دست میدهد یا پانکراس نمیتواند انسولین کافی بسازد. در نتیجهی این مشکل، افزایش قند خون و بروز علائم تدریجی را شاهد هستیم که در ابتدا ممکن است نادیده گرفته شوند اما در بلندمدت عوارضی جدی مانند بیماری قلبی، نارسایی کلیه و مشکلات بینایی ایجاد میکنند.
در این مقاله به بررسی علت شروع دیابت نوع 2، علائم، عوامل خطر و داروهای موثر در تنظیم قند خون خواهم پرداخت. با من همراه باشید.
فهرست مطالب
- 1 علت شروع دیابت نوع 2 در بدن چیست؟
- 2 علائم پنهان و تدریجی دیابت نوع ۲ چیست؟
- 3 چه عواملی ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 را بالا می برند؟
- 4 جدول مقایسه عوامل خطر دیابت نوع ۲ و تأثیر اصلاح سبک زندگی
- 5 چه فاکتورهایی در آزمایش خون مشخص می کنند که به دیابت مبتلا هستید یا خیر؟
- 6 چه داروهایی برای دیابت نوع 2 تجویز می شود؟
- 6.1 مهمترین داروهای مورد استفاده در دیابت نوع 2
- 6.1.1 متفورمین – خط اول درمان
- 6.1.2 داروهای SGLT2 inhibitors (مثل امپاگلیفلوزین)
- 6.1.3 داروهای GLP-1 agonists (مثل سماگلوتاید و لیراگلوتاید)
- 6.1.4 داروهای افزایشدهنده حساسیت به انسولین – Thiazolidinediones
- 6.1.5 داروهای محرک ترشح انسولین – Sulfonylureas
- 6.1.6 مهارکنندههای DPP-4 (افزاینده ترشح انسولین)
- 6.1.7 انسولین
- 6.1 مهمترین داروهای مورد استفاده در دیابت نوع 2
- 7 تجارب بیماران
- 8 سوالات متداول
- 9 جمع بندی
علت شروع دیابت نوع 2 در بدن چیست؟
در یک بدن سالم، انسولین مانند کلیدی عمل میکند که درِ سلولها را برای ورود گلوکز باز میکند. اما در دیابت نوع ۲، سلولها نسبت به انسولین مقاوم میشوند و پاسخ کافی نمیدهند. پانکراس برای جبران این مشکل، انسولین بیشتری تولید میکند. این روند تا زمانی ادامه مییابد که سلولهای تولیدکننده انسولین خسته و ناتوان شوند. از این مرحله به بعد، قند خون رو به افزایش میگذارد و بیماری وارد مرحله پایدار و مزمن خود میشود.
علائم پنهان و تدریجی دیابت نوع ۲ چیست؟
گاهی ممکن است شما حتی سالها دیابت داشته باشید اما از آن بیخبر باشید. مهمترین علائم عبارتاند از:
-
تشنگی شدید و غیرطبیعی
-
تکرر ادرار
-
خستگی مزمن
-
تاری دید
-
گرسنگی غیرقابلکنترل
-
کاهش وزن بدون علت
-
کندبودن ترمیم زخمها
این علائم بهطور تدریجی ظاهر میشوند و همین موضوع باعث تاخیر در تشخیص میشود.
چه عواملی ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 را بالا می برند؟
عوامل مؤثر در افزایش خطر ابتلا عبارتاند از:
-
چاقی، بهویژه افزایش چربی شکمی
-
فعالیت بدنی کم
-
رژیم غذایی پرکالری، پرچرب و کمفیبر
-
سابقه خانوادگی دیابت
-
افراد با سن بالای ۴۵ سال
-
دیابت بارداری یا سندروم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)
جدول مقایسه عوامل خطر دیابت نوع ۲ و تأثیر اصلاح سبک زندگی
| عامل خطر | توضیح علمی | راهکار |
|---|---|---|
| چاقی | در نتیجه ی مقاومت به انسولین، چربی احشایی تشکیل میشود | کاهش وزن تا حدود ۵ الی۱۰٪ |
| کمتحرکی | کاهش سوختوساز و افزایش چربی | 150 دقیقه ورزش در هفته (هر روز نیم ساعت) |
| رژیم ناسالم | افزایش ناگهانی قند بعد از غذا | افزایش فیبر، کاهش قند ساده |
| سابقه خانوادگی | نقش ژنتیکی و محیطی | پایش منظم قند خون |
| سن بالا | کاهش عملکرد سلولی | سبک زندگی فعال |
چه فاکتورهایی در آزمایش خون مشخص می کنند که به دیابت مبتلا هستید یا خیر؟
تشخیص این بیماری تنها با آزمایش امکانپذیر است:
-
FPG: قند ناشتا، بیشتر از 126 mg/dL
-
A1C: بالاتر از 6.5% (میانگین قند خون 3 ماهه)
-
OGTT: قند 2 ساعته، بیشتر از 200 mg/dL
چه داروهایی برای دیابت نوع 2 تجویز می شود؟
شما باید از داروهایی که پزشکتان برای شما تجویز میکنند به شکل منظم و طی مدت خاصی استفاده کنید تا قند خونتان به حد طبیعی برسد. همچنین تغییر سبک زندگی شما در بهبود سریعتر قطعا اثرگذار خواهد بود.
مهمترین داروهای مورد استفاده در دیابت نوع 2
متفورمین – خط اول درمان
-
کاهش تولید گلوکز در کبد و افزایش حساسیت انسولینی
داروهای SGLT2 inhibitors (مثل امپاگلیفلوزین)
- دفع گلوکز از طریق ادرار، مفید برای قلب و کلیه
داروهای GLP-1 agonists (مثل سماگلوتاید و لیراگلوتاید)
- کاهش اشتها، افزایش ترشح انسولین و کاهش وزن
داروهای افزایشدهنده حساسیت به انسولین – Thiazolidinediones
-
Pioglitazone
-
Rosiglitazone
داروهای محرک ترشح انسولین – Sulfonylureas
-
Glipizide
-
Glyburide
-
Glimepiride
مهارکنندههای DPP-4 (افزاینده ترشح انسولین)
-
Sitagliptin
-
Linagliptin
انسولین
-
Insulin glargine
-
Insulin aspart
تجارب بیماران
مینا، ۴۷ ساله: “وقتی فهمیدم A1C من ۸.۲ است واقعا ترسیده بودم و نمیدانستم باید از کجا شروع کنم. با راهنمایی پزشکم فقط پیادهروی و تغییرات کوچک غذایی را شروع کردم و بعد از یکی دو ماه دیدم انرژیام برگشته. وقتی نتیجه آزمایش جدیدم نشان داد A1C به ۶.۴ رسیده، باورم نمیشد اینقدر تغییرات ساده تأثیر داشته باشد. الان احساس میکنم کنترل زندگیام دوباره به دست خودم برگشته.”
رضا، ۵۸ ساله: “سالها اضافهوزن داشتم و همیشه خسته بودم اما فکر نمیکردم دیابت داشته باشم. وقتی پزشکم گفت قندم خیلی بالاست و متفورمین و امپاگلیفلوزین را باهم شروع کردم، اولش فکر نمیکردم جواب بدهد. کمکم که چند کیلو وزن کم کردم و احساس سبکی بیشتری داشتم، فهمیدم دارم درست جلو میروم. الان خیلی بهتر نفس میکشم و انگیزه بیشتری برای ادامه مسیر دارم.”
سوالات متداول
آیا دیابت نوع ۲ قابل درمان است؟
در برخی افراد، با کاهش وزن پایدار و رعایت رژیم غذایی و مصرف دارو، بله.
آیا همه ی افراد دیابتی به دارو نیاز دارند؟
خیر، اما بسیاری برای کنترل خطرهایی که ممکن است در ادامه اتفاق بیفتد بهتر است از دارو استفاده کنند.
عدد قند خون دیابتی چند است؟
در صورتی که قند خون ناشتا، بالاتر از 126 میلیگرم/ دسی لیتر باشد، اغلب به عنوان قند خون دیابتی در نظر گرفته می شود.
جمع بندی
دیابت نوع ۲ بیماری متابولیک مزمن اما قابلکنترل است. شناخت عوامل خطر، اصلاح سبک زندگی و استفاده علمی از داروها میتواند کیفیت زندگی بیماران را بهطور چشمگیری افزایش دهد. این بیماری ممکن است شما را در هر سنی تهدید کند و در صورتی که رژیم غذایی مناسب نداشته باشید، در معرض خطر ابتلا باشید. عموما بهتر است 3 فاکتور قند خون ناشتا، قند خون 2 ساعته و میانگین قند خون 3 ماهه (A1C) در شما اندازهگیری شود و سپس پزشکتان براساس آن تصمیمگیری کند. فراموش نکنید کاهش وزن و افزایش فعالیت فیزیکی بسیار در کمک به تنظیم قند خون شما موثرند.
کیلنیک جم، حامی سلامتی شما!
منابع
