بزرگ‌شدن قلب (کاردیومگالی)، یک بیماری نیست. بلکه نشانه‌ای است بر اینکه شما دچار یک مشکل دیگری هستید که باید به آن رسیدگی کنید. بزرگ‌شدن قلب، اغلب با عکسبرداری از قفسه سینه قابل تشخیص است و پس از آن تست‌های دیگری توصیه می‌شوند تا علت بزرگ شدن قلب مشخص شود و درمان هوشمندانه و هدفمند در پیش گرفته شود.
روش درمان قطعی بزرگ شدن قلب، با استفاده از انواع داروهای قلبی، دستگاه‌های حمایتگر قلب و در موارد جدی‌تر، با کمک‌گرفتن از جراحی‌های قلب و عروق صورت خواهد گرفت. داروهای تجویزی، ممکن است از دسته‌ی داروهای ادرارآور دیورتیکی، ACEIs و ARBs (مثل کاپتوپریل و لوزارتان)، انواع بتابلاکر، داروهای رقیق‌کننده‌ی خون و داروهای ضد آریتمی باشند.
علاوه بر استفاده از داروها، پزشک ممکن است استفاده از دستگاه ضربان‌ساز (Pacemaker)، دستگاه LVAD، دستگاه ICD، جراحی بای‌پس عروق کرونر، جراحی دریچه‌های قلبی و در قدم آخر، پیوند قلب را توصیه کند.
بنابراین پس از تشخیص بزرگ شدن قلب توسط پزشک، ابتدا به دقت توصیه‌های پزشکتان را به یاد بسپارید و بعد از مشورت با ایشان، روند درمان را با آرامش کامل، شروع کنید.
علائم بزرگ شدن قلب چیست؟
در بسیاری از افراد، بزرگ‌شدن قلب بدون ایجاد هرگونه علامتی میباشد. اما برخی از افراد علائم بزرگ شدن قلب را به شکل زیر نشان خواهند داد:
- تنگی نفس، خصوصا به هنگام درازکشیدن بر سطح صاف
- داشتن ضربان نامنظم قلبی (آریتمی)
- تجمع مایع (ادم) در شکم یا پاها
- بیدارشدن از خواب با تنگی نفس
علت بزرگ شدن قلب چیست؟
بزرگ شدن قلب، میتواند به دلیل آسیب به ماهیچه‌ی قلب یا هرگونه اختلالی ایجاد میشود که باعث سخت‌شدن پمپاژ قلب شود، مثل بارداری، میتواند باعث بزرگ شدن قلب شود. برخی مواقع بزرگ شدن قلب شما، ممکن است به مرور باعث ضعیف‌شدن قلبتان شود که علتش مشخص نیست. به این حالت، کاردیومیوپاتی ایدیوپاتیک گفته میشود.
علت بزرگ شدن قلب ممکن است به دلایل زیر باشد:
- وجود اختلالات و نقص قلبی از در هنگام تولد: در واقع برخی از شما ممکن است به هنگام تولد، اختلالی در شکل‌گیری یا عملکرد ماهیچه‌ی قلبتان ایجاد شده باشد که بعدها منجر به بزرگ شدن قلب و تضعیف آن شود.
- آسیب‌رسیدن به قلب شما به دنبال حمله قلبی: جراحت و سایر آسیب‌های ساختاری به قلب، ممکن است باعث اختلال در پمپاژ قلب شود و در نهایت به ایجاد تورم در قلب و نارسایی قلبی منجر شود.
- وجود اختلال در ماهیچه قلب (کاردیومیوپاتی): کاردیومیوپاتی اغلب باعث میشود قلب ضخیم و سخت شود. این اختلال باعث ایجاد مشکل در پمپاژ خون توسط قلب خواهد شد.
- تجمع مایع در اطراف قلب (افیوژن پریکارد): تحمع مایع در اطراف قلب، باعث بزرگ شدن قلب خواهد شد که در عکسبرداری از قفسه سینه با اشعه ایکس قابل مشاهده خواهد بود.
- اختلال در عملکرد دریچه‌های قلب: ایجاد اختلال در دریچه‌های قلبی، منجر به تغییر در حرکت جریان خون در قلب میشود و میتواند باعث بزرگ‌شدن حفره‌های قلب شود.
- ابتلا به فشار خون بالا: اگر فشار خونتان بالا باشد، ممکن است تلاش قلب برای پمپاژ خون بیشتر شود و به این ترتیب باعث بزرگ شدن قلب و تضعیف عضلات قلب شود.
- ابتلا به فشار خون بالا در شریان‌های ریوی (هایپرتانسیون ریوی): در این حالت، قلب برای جایجایی خون بین قلب و ریه باید سخت‌تر کار کند و به این ترتیب ممکن است باعث ضخیم‌شدن یا بزرگ‌شدن سمت راست قلب شود.
- ابتلا به کم‌خونی (آنمی): وقتی شما کم خون می‌شوید، تعداد گلبول‌های قرمزی که مسئول انتقال اکسیژن به بافت‌های شما هستند، کمتر میشود. بدین ترتیب قلب برای خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی بیشتر، نیاز به پمپاژ بیشتری خواهد داشت و ممکن است بزرگتر شود.
- ابتلا به احتلالات تیروئیدی: هردو اختلال پرکاری و کم‌کاری تیروئید، میتواند باعث آسیب به قلب و بزرگترشدن آن شود.
- ابتلا به هموکروماتوز: هموکروماتوز، یعنی افزایش میزان آهن در بدن. هنگامی که آهن در بدن شما افزایش یابد، میتواند در بافت قلبی شما هم تجمع پیدا کند و باعث تورم حفره پایین سمت چپ قلبتان شود.
- ایجاد آمیلوئیدوز قلبی: آمیلوئیدوز قلبی، به افزایش آنزیم آمیلوئید در خون و قلب شما گفته میشود. این ترکیب متاسفانه باعث ضخیم‌شدن غیر قابل برگشت ماهیچه قلب میشود و پمپاژ خون را سخت خواهد کرد.
- انجام مداوم ورزش‌های هوازی: در برخی از ورزشکاران، به دنبال ورزش‌های سنگین و مکرر، قلب بزرگتر میشود. این بزرگی بیماری نیست و نیازی به درمان ندارد.
- وجود چربی در اطراف قلب: برخی افراد، چربی بیشتری نسبت به سایرین در اطراف قلبشان دارند که با عکسبرداری از قفسه سینه مشخص میشود. اگر این مورد، باعث ایجاد اختلالات قلبی-عروقی دیگری نشود، نیازی به اقدامات درمانی خاصی ندارد.
درمان قطعی بزرگ شدن قلب چیست؟
ببینید، براساس علائمی که شما تجربه کرده‌اید، گزارشات بدست‌آمده از آزمایشات و عکسبرداری‌ها و علت بزرگ شدن قلب، مسیرهای مختلفی برای درمان بزرگ شدن قلب در پی گرفته خواهد شد.
گزینه‌هایی که برای درمان بزرگ شدن قلب وجود دارد، شامل موارد ذیل است:
- استفاده از داروهای قلبی-عروقی: داروهای قلبی از دسته‌ی ادرارآور تیازیدی، مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین 2، بتابلاکرها، داروهای رقیق‌کننده‌ی خون (ضد انعقادها) و داروهای ضد آریتمی قلبی، می‌توانند فشار را از روی قلب کاهش دهند، از وقوع حمله قلبی یا سکته پیشگیری کنند و ضربان قلب را کنترل می‌کنند.
- استفاده از دستگاه‌های حمایتگر قلب: دستگاه‌های مثل پیس میکر، حمایتگر بطن چپ (LVAD) و ICD، به ترتیب در تولید پالس الکتریکی در صورت توقف یا کاهش تپش قلب، کمک به پمپاژ قلب و کمک به بهبود نارسایی قلبی و مورد آخر (ICD) به منظور تنظیم ریتم قلبی برای شما تجویز شود. این دستگاه‌ها اغلب در زیر پوست شما و نزدیک ترقوه و یا داخل قفسه سینه برای شما تعبیه می‌شوند.
- جراحی: جراحی ممکن است شامل جراحی دریچه‌های قلبی، بای پس عروق کرونری و یا پیوند قلب باشد. انتخاب هرکدام از این جراحی‌ها براساس شدت اختلال به وجودآمده برای شما و محل درگیری، متفاوت خواهد بود. پیوند قلب، آخرین راهکار درمانی است و در خط مقدم درمان‌ها قرار ندارد.
علاوه بر درمان‌هایی که برای شما توصیه خواهند شد، شما باید یکسری نکات خود-مراقبتی را نیز رعایت کنید. به عنوان مثال توصیه می‌کنم نمک کمتری را در طول روز مصرف کنید، غذاهای حاوی چربی اشباع و ترانس را محدود کنید، مصرف سبزیجات و میوه و غلات کامل را بالا ببرید، مصرف الکل و کافئین را محدود کنید، به طور منظم ورزش کنید و وزنتان را مدیریت کنید و در آخر اختلالاتی را که می‌توانند سلامت قلب و عروق شما را تهدید کنند، مثل دیابت، کلسترول بالا و فشار خون بالا، را کنترل کنید.
تجارب بیماران
منصور، 49 ساله: “مدتی بود که موقع راه رفتن زود خسته می‌شدم و نفس‌نفس می‌زدم. اکوکاردیوگرافی نشون داد قلبم بزرگ شده. حالا تحت نظر متخصصم و دارو برای کنترل فشار خون و جلوگیری از پیشرفت بیماری می‌خورم.”
فریده، 62 ساله: “با ورم پاها و احساس سنگینی در قفسه سینه به دکتر مراجعه کردم. بعد از تصویربرداری گفتن دچار بزرگ‌شدگی قلب هستم. الان دارو مصرف می‌کنم و رژیم کم‌نمک رعایت می‌کنم.”
نرگس، 55 ساله: “ چند بار دچار تپش قلب و خستگی شدید شدم. دکتر گفت بزرگ‌شدگی در بطن چپ دارم. الان تحت درمان دارویی‌ام و ماهی یک‌بار چکاپ می‌شوم. پزشکم گفتند شاید لازم باشد از دستگاه LVAD استفاده کنم.”
سوالات متداول
علائم بزرگ شدن قلب چیست؟
در بسیاری از افراد، بی علامت است اما برخی دیگر ممکن است به شکل تنگی نفس به هنگام استراحت و فعالیت، آریتمی قلبی، ادم پاهاو مچ و یا تنگی نفس به هنگام برخاستن از خواب، علائم را نشان دهند.
علت بزرگ شدن قلب چیست؟
ممکن است علل مختلفی داشته باشد. مثل کم خونی، فشار خون بالا، نارسایی دریچه‌های قلبی، اختلال ژنتیکی، نارسایی قلبی و ...
درمان قطعی بزرگ شدن قلب چیست؟
ممکن است برخی داروهای قلبی-عروقی برایتان تجویز شود، از برخی دستگاه‌ها برای حمایت از عملکرد قلبتان استفاده شود و یا جراحی نیاز داشته باشید.
آیا بزرگ شدن قلب فقط با جراحی درمان می شود؟
خیر، جراحی در خط مقدم درمان‌ها نمی‌باشد. شما با توجه به علائمتان و نتایج آزمایشان و عکسبرداری، درمان خواهید شد.
جمع بندی
بزرگ شدن قلب، یک بیماری نیست! یک هشدار برای نشان‌دادن اختلالی دیگر در شماست. اگر شما به تازگی دچار تنگی نفس، آریتمی قلبی، ادم در اندام‌های تحتانی یا هرگونه تغییر جدیدی در وضعیت سلامت قلبتان شده‌اید، در اسرع وقت به متخصص مراجعه فرمایید. متخصصان با کمک عکسبرداری و توصیه به انجام برخی آزمایشات، بزرگ شدن قلب و علت بزرگ شدن قلب را در شما تشخیص خواهند داد. درمان قطعی بزرگ شدن قلب، با استفاده از برخی داروهای قلبی-عروقی، استفاده از دستگاه‌های حمایتگر از عملکرد قلب و یا در صورت صلاحدید، جراحی خواهد بود. پس از تشخیص، توصیه‌های پزشکتان را با دقت دنبال کنید و سلامتیان را ارتقا دهید.
کلینیک جم، حامی سلامتی شما!
منابع
