اگر شما هم با دردهای مکرر شکم، اسهال خونی یا احساس خستگی مداوم روبه‌رو هستید، ممکن است درگیر بیماری کولیت اولسراتیو (Ulcerative Colitis) باشید. این بیماری یکی از انواع شایع بیماری‌های التهابی روده (IBD) است که می‌تواند با دوره‌های بهبود و عود همراه باشد. آگاهی از علل، علائم و روش‌های درمان کولیت اولسراتیو، بسیار در کنترل آن نقش مهمی دارند. در این مقاله، به همراه شما به بررسی این بیماری التهابی روده، علائم و داروهای موثر بر بهبود خواهم پرداخت.
فهرست مطالب
کولیت اولسراتیو چیست و چگونه ایجاد میشود؟
کولیت اولسراتیو نوعی التهاب مزمن در روده بزرگ و راست‌روده است که باعث ایجاد زخم‌های سطحی در پوشش داخلی روده میشود.
علت دقیق ایجاد این بیماری هنوز مشخص نیست، اما واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن به باکتری‌های طبیعی روده و عوامل ژنتیکی نقش مهمی در ایجاد آن دارند.
برخی از عوامل خطر عبارت‌اند از:
- داشتن سابقه خانوادگی بیماری‌های التهابی روده
- زندگی در محیط‌های شهری یا صنعتی
- داشتن رژیم غذایی پرچرب و کم‌فیبر
- استرس مزمن و سیگار کشیدن
علائم مهم کولیت اولسراتیو چیست؟
شدت علائم کولیت اولسراتیو از خفیف تا شدید متفاوت است. شایع‌ترین نشانه‌ها شامل موارد زیر هستند:
- اسهال مزمن، اغلب همراه با خون یا مخاط
- درد و گرفتگی شکم
- نیاز فوری به دفع
- تب خفیف و کاهش وزن
- خستگی مزمن و کم‌خونی
- در موارد پیشرفته: کمبود مواد مغذی و کاهش اشتها
علائم ممکن است در دوره‌هایی کاهش یابند و دومرتبه در زمان‌های خاصی شدت بگیرند (دوره شعله‌ور شدن بیماری).
پزشک چگونه کولیت اولسراتیو را تشخیص می‌دهد؟
تشخیص این بیماری معمولاً با ترکیبی از آزمایش‌های بالینی و تصویربرداری انجام میشود:
- کولونوسکوپی: مشاهده مستقیم پوشش داخلی روده و گرفتن نمونه از بافت روده (بیوپسی).
- آزمایش خون: بررسی علائم التهاب و کم‌خونی.
- آزمایش مدفوع: برای رد کردن احتمال وجود عفونت‌های باکتریایی یا انگلی.
- تصویربرداری با CT Scan یا MRI برای ارزیابی گستردگی التهاب در روده.
درمان دارویی کولیت اولسراتیو چیست؟
هدف از درمان دارویی کنترل التهاب، کاهش علائم و پیشگیری از عود بیماری است.
درمان‌های دارویی شامل موارد زیر هستند:
آمینوسالیسیلات‌ها (5-ASA): داروهایی مثل مزالامین و سولفاسالازین برای کاهش التهاب روده استفاده می‌شوند. این داروها بیشتر برای موارد خفیف تا متوسط مؤثرند.
کورتیکواستروئیدها: مانند پردنیزون که برای کنترل سریع التهاب در دوره‌های حاد تجویز می‌شوند. مصرف بلندمدت آن‌ها به دلیل عوارض جانبی توصیه نمی‌شود.
داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: مثل آزاتیوپرین و مرکاپتوپورین که پاسخ ایمنی بدن را کاهش می‌دهند و به پیشگیری از عود بیماری کمک می‌کنند.
داروهای بیولوژیک: شامل اینفلیکسیمب و آدالیمومب که مولکول‌های التهابی خاص را هدف قرار می‌دهند. این داروها برای بیماران با کولیت متوسط تا شدید استفاده می‌شوند.
داروهای جدید خوراکی: مانند توفاسیتینیب که با مهار مسیرهای سیگنالینگ در سلول‌های ایمنی، التهاب را کاهش می‌دهد.
چه زمانی جراحی لازم میشود؟
اگر درمان دارویی مؤثر نباشد یا عوارض شدیدی مانند خون‌ریزی، سوراخ‌شدن روده یا افزایش خطر سرطان روده ایجاد شود، پزشک ممکن است جراحی برداشت کامل کولون (کولکتومی) را توصیه کند.
چه تغییراتی در سبک زندگی به شما کمک می‌کند؟
اصلاح سبک زندگی در کنار درمان دارویی نقش مهمی در کنترل بیماری دارد:
- مصرف وعده‌های غذایی کوچک و منظم
- پرهیز از مصرف غذاهای چرب، تند، الکل و کافئین
- نوشیدن آب کافی برای جلوگیری از کم‌آبی
- استفاده از مکمل‌های ویتامین D و آهن (با نظر پزشک)
- ورزش منظم و مدیریت استرس از طریق مدیتیشن یا یوگا
- پرهیز از سیگارکشیدن، که می‌تواند علائم را تشدید کند
تجارب بیماران
مریم، ۲۸ ساله: “با اسهال خونی و کاهش وزن شدید به پزشک مراجعه کردم. پس از شروع درمان با مزالامین و حذف لبنیات پرچرب از رژیم غذایی، علائمم طی دو ماه کنترل شد.”
حسین، ۴۵ ساله: “دچار درد شدید شکم و خستگی بودم اما هرگز فکر نمیکردم مشکل از روده‌ام باشد. پزشک داروی آزاتیوپرین را برای من تجویز کرد. با مدیریت استرس و رژیم غذایی کم‌چرب، دوره‌های عود بیماری‌ام به حداقل رسید.”
مریم، ۳۵ ساله: “در ابتدا علائمم بسیار خفیف بود، اما پس از یک دوره استرس کاری، علائمم شدیدتر شد. با درمان کوتاه‌مدت با داروی پردنیزون و کمک‌گرفتن از یوگا برای کاهش استرس، علائمم بهبود قابل توجهی پیدا کرد.”
سوالات متداول
آیا کولیت اولسراتیو قابل درمان قطعی است؟
خیر، درمان قطعی وجود ندارد، اما می‌توان علائم را به‌طور کامل کنترل و دوره‌های خاموشی طولانی ایجاد کرد.
آیا کولیت السراتیو باعث سرطان روده میشود؟
احتمال ایجاد سرطان اندک است اما در موارد مزمن وجود دارد. کولونوسکوپی منظم هر ۱ تا ۳ سال برای بررسی سلول‌های پیش‌سرطانی توصیه میشود.
آیا رژیم غذایی خاصی وجود دارد؟
خیر، رژیم استانداردی وجود ندارد، اما پرهیز از مصرف غذاهای نفاخ، تند، چرب و لبنیات پرچرب توصیه میشود.
آیا کولیت اولسراتیو مسری است؟
خیر، این بیماری عفونی یا مسری نیست و بین افراد منتقل نمی‌شود.
جمع بندی
کولیت اولسراتیو بیماری مزمن اما قابل‌کنترل است. با مراجعه منظم به پزشک متخصص گوارش، مصرف داروهای تجویزشده و رعایت رژیم غذایی مناسب، می‌توان از عود بیماری جلوگیری کرد. اگر شما هم با علائمی مانند اسهال خونی یا درد مکرر شکم مواجه هستید، بهتر است برای بررسی دقیق‌تر اقدام کنید تا از عوارض بلندمدت پیشگیری شود.
کلینیک جم، حامی سلامتی شما!
منابع
