نقرس یک نوع بیماری آرتریت التهابی است که معمولا بهصورت درد شدید ناگهانی، تورم و قرمزی در مفاصل، بهویژه مفصل شست دست و پا، بروز میکند. این بیماری در اثر تجمع کریستالهای اسیداوریک در مفاصل ایجاد میشود و اگر به موقع تشخیص داده نشود، میتواند باعث آسیب به مفاصل و محدودیت حرکتی شود. در سالهای اخیر، به دلیل تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی، شیوع نقرس در حال افزایش است و آگاهی از علائم و عوامل خطر میتواند نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت آن داشته باشد.
در ادامه با من همراه باشید تا بیشتر در رابطه با نقرس، علائم و راههای تشخیص و درمان آن بدانیم.
فهرست مطالب
نقرس چگونه ایجاد میشود؟
افزایش اسیداوریک در خون مهمترین عامل ایجاد نقرس است. این افزایش ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
-
تولید زیاد اسیداوریک در بدن
-
ناتوانی کلیه در دفع اسید اوریک
-
مصرف غذاهای حاوی پورین مثل گوشت قرمز، جگر و دل و قوه، غذاهای دریایی و …
وقتی سطح اسیداوریک بالا میماند، کریستالهایی تشکیل میشود که در مفاصل، تاندونها و ایجاد التهاب نقش دارند.
مهمترین علائم بیماری نقرس چیست؟
حملات نقرسی معمولا ناگهانی و شدید است. مهمترین علائم آن شامل:
درد بسیار شدید مفصل
اغلب شبانه شروع میشود و شست پا شایعترین محل درگیری است.
تورم و سفتی مفصل
مفصل گرم، متورم و حساس به لمس میشود.
قرمزی و التهاب قابل مشاهده
پوست روی مفصل براق و سرخ میشود.
کاهش توان حرکتی
حرکت دادن مفصل دردناک و محدود میشود.
ریسک ابتلا به نقرس در چه کسانی بیشتر است؟
- مردان 30 تا 50 سال
- حانم ها بعد از یائسگی
- افراد با سابقه خانوادگی ابتلا به نقرس
- افراد با رژیم پر از پورین (گوشت قرمز، غذاهای دریایی، نوشیدنی شیرین و الکلی)
- چاقی و افزایش وزن
- بیماریهای زمینهای مانند فشار خون، دیابت، بیماری کلیوی
- مصرف الکل یا نوشیدنیهای شیرین
- استفاده طولانی مدت از داروهای ادرارآور
نقرس چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک معمولا از چند روش استفاده میکند:
- آزمایش خون برای اندازهگیری سطح اسیداوریک
- آسپیراسیون مفصل (استاندارد طلایی تشخیص)
- سونوگرافی یا CT برای مشاهده کریستالهای اسید اوریک
- بررسی شرح حال و علائم بالینی
در صورت تشخیص درست، احتمال پیشگیری از آسیب دائمی مفصل به مراتب افزایش مییابد.
چگونه از ابتلا به نقرس پیشگیری کنم؟
پیشگیری به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما معمولا شامل:
-
کاهش وزن اضافه
-
نوشیدن آب کافی
-
کاهش مصرف گوشت قرمز و غذاهای سرشار از پورین
-
پرهیز از نوشیدنیهای شیرین و الکل
-
کنترل فشار خون و دیابت
نقرس چگونه درمان می شود؟
داروهایی که اغلب توسط پزشکان تجویز میشود، به منظور تسکین علائم و پیشگیری از حملات نقرس است. این داروها ممکن است از دستههای زیر باشد:
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): مثل ایبوپروفن، ناپروکسن، ایندومتاسین، سلکوکسیب. این داروها ممکن است باعث افزایش ریسک خونریزی، درد و زخم معده شود.
- کلشی سین: کلشی سین دارویی با خواص ضد التهاب است که باعث کاهش دردهای نقرسی میشود. این دارو ممکن است عوارض جانبی مثل حالت تهوع، استفراغ و اسهال را به دنبال داشته باشد.
- داروهای کورتونی: داروهایی مثل پردنیزون، ممکن است در کنترل درد و التهاب نقرس موثر باشد. این دستهی دارویی ممکن است به شکل خوراکی یا به شکل تزریقی در مفاصل برای شما تجویز شود. عوارض جانبی ممکن است شامل افزایش فشار و قند خون و تغییرات مود باشد.
- داروهایی که تشکیل اسید اوریک را بلاک میکنند: داروهایی مثل آلوپورینول یا فبوکسوستات قادر به کاهش ساخت اسید اوریک در بدن شما هستند. این داروها ممکن است باعث ایجاد عوارضی مثل راش پوستی و برخی اختلالات کبدی شود.
- داروهای افزاینده دفع اسید اوریک از بدن: این دستهی دارویی مثل داروی پروبنسید، در کاهش بازجذب اسیداوریک از کلیه و افزایش دفع آن نقش دارد و در نهایت باعث کاهش غلظت اسید اوریک در خون میشوند.
تجارب بیماران
علیرضا، ۴۸ ساله: “اولین حمله نقرس آنقدر دردناک بود که تصور کردم آرتروز دارم. بعد از تغییر رژیم و مشورت با پزشکم، دفعات حملات کمتر شد و الان حالم بهتر است.”
مریم، ۵۶ ساله: “بعد از یائسگی متوجه شدم که درد پاهایم شبها بیشتر میشود. آزمایش خون نشان داد اسیداوریکم بالاست. شروع درمان زودهنگام بسیار به من کمک کرد. البته تغییر رژیم غذایی من نیز بسیار به این امر کمک کرد.”
کامران، ۳۸ ساله: “به دلیل اضافهوزن و کار پشت میز، زیاد حرکت نمیکردم. اولین حمله نقرس برایم غافلگیرکننده بود. پزشکم به من گفت که تغییر سبک زندگی ضروری است. الان فعالیت فیزیکی را شروع کردهام، روزی نیم ساعت پیاده روی میکنم و رژیم غذاییم را عوض کردهام.”
سوالات متداول
آیا نقرس فقط شست پا را درگیر میکند؟
خیر، میتواند مچ پا، زانو، انگشتان دست و حتی آرنج را درگیر کند.
آیا نقرس درمان قطعی دارد؟
طبق منابع معتبر، نقرس با مدیریت صحیح قابل کنترل است.
آیا رژیم غذایی به تنهایی برای بهبود نقرس کافی است؟
برای برخی افراد کافی نیست و ممکن است نیاز به ارزیابی و درمان توسط متخصص وجود داشته باشد.
آیا نقرس خطرناک است؟
اگر درمان نشود ممکن است باعث آسیب به مفصل یا تشکیل توفوس شود.
جمع بندی
نقرس یکی از شایعترین بیماریهای التهابی مفاصل است که با تجمع اسیداوریک و تشکیل کریستال در مفاصل ایجاد میشود. علائم اصلی آن شامل درد ناگهانی، تورم، قرمزی و محدودیت حرکتی است. شناخت عوامل خطر مثل رژیم غذایی نامناسب، سابقه خانوادگی، چاقی و بیماریهای زمینهای، نقش مهمی در پیشگیری دارد. تشخیص زودهنگام و رسیدگی به علائم میتواند از بروز حملات مکرر و آسیب مفصلی جلوگیری کند. آگاهی، اولین قدم مدیریت علائم نقرس و استفاده از داروهایی است که پزشک به منظور تسکین علائم برای شما تجویز میکند.
کلینیک جم، حامی سلامتی شما!
منابع
