زنانسلامتی

ترشحات کیست تخمدان؛ از علائم تا راهکارهای درمانی

کیست تخمدان یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از زنان در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. گاهی این کیست‌ها خاموش و بی‌دردسر هستند، اما در برخی موارد، علائمی مانند درد لگنی، بی‌نظمی قاعدگی و حتی ترشحات غیرطبیعی ایجاد می‌کنند. ترشحات کیست تخمدان می‌تواند یکی از نشانه‌هایی باشد که بدن برای هشدار دادن به ما ارسال می‌کند. اما این ترشحات چه ویژگی‌هایی دارند؟ آیا همیشه نگران‌کننده‌اند؟ در این مقاله، ابتدا بررسی می‌کنم که کیست تخمدان چیست و چگونه ایجاد می‌شود، سپس به این می‌پردازم که ترشحات مرتبط با آن چه ویژگی‌هایی دارند و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد.

کیست تخمدان چیست و چگونه شکل می‌گیرد؟

کیست تخمدان، کیسه‌ای پر از مایع است که درون یا روی تخمدان‌ها تشکیل می‌شود. این کیست‌ها معمولا کوچک و بدون علامت هستند، اما در برخی موارد می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند. از نظر دسته‌بندی، کیست‌های تخمدان به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

• کیست‌های عملکردی

این نوع کیست‌ها به دلیل نوسانات هورمونی و طی فرایند طبیعی تخمک‌گذاری ایجاد می‌شوند. آن‌ها معمولا بی‌ضرر بوده و در عرض چند هفته یا چند ماه خودبه‌خود از بین می‌روند.

• کیست‌های غیرعملکردی

این کیست‌ها به دلایلی غیر از تخمک‌گذاری ایجاد می‌شوند و ممکن است ناشی از بیماری‌هایی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، آندومتریوز یا تومورهای خوش‌خیم و بدخیم باشند.

اگر کیست‌ها بزرگ شوند یا دچار پارگی شوند، ممکن است علائمی مانند درد شدید لگنی، بی‌نظمی در قاعدگی و حتی ترشحات غیرطبیعی ایجاد کنند. اینجاست که بررسی دقیق ترشحات کیست تخمدان اهمیت پیدا می‌کند.

ترشحات کیست تخمدان؛ نشانه‌ای از یک مشکل پنهان؟

ترشحات واژینال به‌طور طبیعی در زنان وجود دارد و بسته به چرخه قاعدگی، تغییر رنگ و قوام می‌دهد. اما در برخی موارد، تغییر در ترشحات می‌تواند نشانه‌ای از وجود کیست تخمدان یا دیگر مشکلات زنانه باشد.

1- چه نوع ترشحاتی ممکن است به کیست تخمدان مرتبط باشند؟

• ترشحات غیرمعمول همراه با لکه‌های خونی

برخی از کیست‌های تخمدان، مانند کیست‌های هموراژیک یا آندومتریوما، ممکن است باعث ترشحاتی شوند که حاوی خون باشند.

• ترشحات زرد یا سبز همراه با بوی نامطبوع

این نوع ترشحات معمولا نشانه عفونت هستند و ممکن است نشان‌دهنده کیست عفونی یا آبسه تخمدان باشند.

• افزایش حجم ترشحات بدون علائم دیگر

در برخی موارد، کیست‌های هورمونی می‌توانند باعث افزایش ترشحات شوند، بدون آنکه علامت خاصی از عفونت یا التهاب وجود داشته باشد.

2- تفسیر رنگ ترشحات کیست تخمدان

• ترشحات سفید و غلیظ

اگر بدون خارش یا بوی نامطبوع باشد، معمولا طبیعی است. اما در صورت همراهی با علائم دیگر، می‌تواند به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از کیست تخمدان باشد.

• ترشحات زرد یا سبز

این نوع ترشحات اغلب نشانه عفونت است. اگر همراه با کیست تخمدان ظاهر شود، احتمال عفونت کیست یا تخمدان بالا می‌رود.

• ترشحات قهوه‌ای یا خونی

در برخی موارد، ترشحات کیست تخمدان به شکل لکه‌های قهوه‌ای یا خونابه‌ای دیده می‌شود که می‌تواند به دلیل پارگی کیست یا کیست‌های هموراژیک باشد.

• ترشحات شفاف و آبکی

معمولا بی‌خطر است، اما اگر مقدار آن به‌طور ناگهانی افزایش یابد، می‌تواند به دلیل اختلالات هورمونی ناشی از کیست باشد.

3- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر تغییرات در ترشحات کیست تخمدان همراه با درد، بی‌نظمی قاعدگی، تورم شکم یا تب باشد، لازم است سریعا به پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات، این تغییرات می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر مانند پارگی کیست یا حتی عفونت باشند که نیاز به درمان فوری دارند.

ارتباط ترشحات کیست تخمدان با دیگر علائم

ترشحات کیست تخمدان اغلب به‌تنهایی ظاهر نمی‌شود و معمولا همراه با علائم دیگر است که می‌تواند به پزشک در تشخیص بهتر کمک کند. برخی از علائم رایج همراه با این ترشحات عبارتند از:

• بی‌نظمی در قاعدگی

تغییر در زمان یا شدت خونریزی ممکن است همراه با ترشحات غیرعادی باشد.

• درد لگنی یا شکمی

 اگر همراه با ترشحات غیرطبیعی احساس درد مداوم یا تیرکشنده در ناحیه لگن دارید، ممکن است نشانه کیست بزرگ یا پارگی کیست باشد.

• تورم یا احساس سنگینی در شکم

کیست‌های بزرگ تخمدان می‌توانند باعث احساس فشار یا سنگینی در ناحیه شکم شوند.

• احساس درد هنگام رابطه جنسی

برخی از انواع کیست‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که حاوی مایع یا خون هستند، ممکن است باعث درد هنگام نزدیکی شوند.

روش‌های تشخیص کیست تخمدان و بررسی ترشحات غیرطبیعی

برای تشخیص دقیق علت ترشحات کیست تخمدان و بررسی وجود کیست‌های تخمدان، پزشک از چند روش تشخیصی استفاده می‌کند:

• معاینه بالینی و بررسی سوابق پزشکی

پزشک ابتدا علائم بیمار را بررسی کرده و از او درباره تغییرات در ترشحات، بی‌نظمی‌های قاعدگی و دردهای لگنی سؤال می‌کند. معاینه فیزیکی نیز ممکن است برای بررسی وجود توده‌های غیرعادی در تخمدان انجام شود.

• سونوگرافی تخمدان

سونوگرافی یکی از بهترین روش‌ها برای تشخیص کیست تخمدان است. این روش تصویربرداری می‌تواند اندازه، محل و نوع کیست را مشخص کند و نشان دهد که آیا کیست نیاز به درمان دارد یا نه.

• آزمایش‌های هورمونی

گاهی اوقات، تغییرات هورمونی نقش مهمی در بروز ترشحات کیست تخمدان دارند. انجام آزمایش‌های هورمونی می‌تواند میزان هورمون‌های استروژن، پروژسترون و تستوسترون را مشخص کرده و علت اختلالات تخمدانی را روشن کند.

• بررسی عفونت‌های احتمالی

اگر ترشحات دارای بوی نامطبوع، رنگ غیرمعمول یا غلظت غیرطبیعی باشند، ممکن است پزشک برای تشخیص عفونت‌های قارچی، باکتریایی یا ویروسی آزمایش‌های لازم را تجویز کند.

آیا همیشه ترشحات کیست تخمدان نگران‌کننده‌اند؟

یکی از سوالات رایج این است که آیا ترشحات کیست تخمدان همیشه نشانه یک مشکل جدی هستند یا ممکن است بی‌خطر باشند؟ پاسخ به این سوال به عوامل مختلفی از جمله نوع کیست، رنگ و قوام ترشحات، و وجود علائم دیگر بستگی دارد.

1- چه زمانی ترشحات کیست تخمدان طبیعی است؟

• اگر ترشحات بدون بو، شفاف یا سفید رنگ و بدون درد باشند، معمولا جای نگرانی نیست.
• تغییرات جزئی در ترشحات که همراه با چرخه قاعدگی رخ می‌دهند، می‌توانند ناشی از نوسانات هورمونی مرتبط با کیست‌های تخمدان باشند.
• ترشحات موقتی که با گذشت زمان کاهش می‌یابند و علائم دیگری مانند درد یا تب ندارند، معمولا بی‌ضرر هستند.

2- چه زمانی باید نگران شد؟

• اگر ترشحات کیست تخمدان همراه با درد شدید لگنی، بی‌نظمی قاعدگی یا احساس فشار در شکم باشد.
• زمانی که ترشحات بوی نامطبوع، رنگ غیرعادی (زرد، سبز، قهوه‌ای تیره) یا غلظت غیرعادی داشته باشند.
• اگر ترشحات همراه با تب، لرز یا ضعف عمومی باشند که می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد.
• ترشحات همراه با لکه‌بینی یا خونریزی بین دوره‌های قاعدگی، به‌ویژه اگر به طور مداوم اتفاق بیوفتد.

درمان و مدیریت کیست تخمدان و ترشحات مرتبط

درمان ترشحات کیست تخمدان به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. در برخی موارد، کیست‌ها خودبه‌خود برطرف می‌شوند و نیازی به درمان خاصی ندارند، اما در شرایطی که کیست‌ها علائم ایجاد کنند، پزشک ممکن است راهکارهای درمانی زیر را پیشنهاد دهد.

1- درمان‌های دارویی

• قرص‌های ضدبارداری

این داروها می‌توانند به تنظیم هورمون‌ها کمک کرده و از تشکیل کیست‌های جدید جلوگیری کنند.

• داروهای ضدالتهاب

در صورتی که کیست باعث درد یا التهاب شود، مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن می‌تواند مفید باشد.

• آنتی‌بیوتیک‌ها

اگر ترشحات کیست تخمدان ناشی از عفونت باشند، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

2- تغییرات سبک زندگی و درمان‌های خانگی

• اصلاح رژیم غذایی

مصرف غذاهای غنی از فیبر، آنتی‌اکسیدان و چربی‌های سالم می‌تواند به تعادل هورمونی کمک کند.

• مدیریت استرس

استرس می‌تواند روی تعادل هورمونی تاثیر گذاشته و مشکلات تخمدانی را تشدید کند. استفاده از روش‌هایی مانند مدیتیشن و یوگا می‌تواند مفید باشد.

• فعالیت بدنی منظم

ورزش منظم می‌تواند به بهبود عملکرد هورمونی و کاهش علائم کیست تخمدان کمک کند.

3- درمان‌های هورمونی

در برخی از موارد که ترشحات کیست تخمدان ناشی از عدم تعادل هورمونی باشد، پزشک ممکن است درمان‌های هورمونی را برای کاهش علائم توصیه کند.

جراحی؛ آیا همیشه لازم است؟

یکی از دغدغه‌های زنان مبتلا به کیست تخمدان این است که آیا همیشه جراحی لازم است یا می‌توان با روش‌های غیرتهاجمی مشکل را مدیریت کرد. در بسیاری از موارد، کیست‌های تخمدان بدون نیاز به جراحی درمان می‌شوند، اما در برخی شرایط، جراحی ممکن است اجتناب‌ناپذیر باشد.

1- چه زمانی جراحی ضروری است؟

• اگر کیست بزرگ‌تر از ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر باشد و به‌خودی‌خود از بین نرود.
• در صورتی که کیست باعث درد شدید یا فشار در شکم شود.
• اگر پزشک مشکوک به بدخیمی یا کیست‌های غیرمعمول باشد.
• زمانی که کیست دچار پیچ‌خوردگی یا پارگی شود که ممکن است منجر به خونریزی داخلی شود.

2- انواع روش‌های جراحی کیست تخمدان

• لاپاراسکوپی

این روش کم‌تهاجمی برای برداشتن کیست‌های کوچک استفاده می‌شود و دوران نقاهت کوتاهی دارد.

• لاپاراتومی

در مواردی که کیست بزرگ باشد یا احتمال سرطان وجود داشته باشد، جراحی باز توصیه می‌شود.

3- آیا جراحی روی ترشحات کیست تخمدان تاثیر دارد؟

بله، در برخی موارد، بعد از جراحی، ترشحات واژینال ممکن است تغییر کنند. این تغییرات می‌توانند موقتی باشند و معمولا بعد از چند هفته به حالت عادی برمی‌گردند. در صورتی که بعد از جراحی، ترشحات کیست تخمدان همراه با درد، بوی نامطبوع یا خونریزی غیرعادی باشند، باید با پزشک مشورت کرد.

سخن آخر

کیست تخمدان و علائمی مانند ترشحات کیست تخمدان ممکن است در نگاه اول نگران‌کننده به نظر برسند، اما در بسیاری از موارد، این مشکلات قابل مدیریت و درمان هستند. شناخت دقیق علائم، مراجعه به‌موقع به پزشک و رعایت سبک زندگی سالم می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. مهم‌ترین نکته این است که بدن شما با علائمی مانند ترشحات کیست تخمدان در حال ارسال پیام‌هایی برای شماست. گوش دادن به این پیام‌ها و اقدام به‌موقع می‌تواند به شما کمک کند تا بدون نگرانی، زندگی سالم و پویایی داشته باشید. اگر علائمی غیرعادی دارید، به جای استرس، به فکر راه‌حل باشید و با یک متخصص زنان مشورت کنید. با مراقبت صحیح، تخمدان‌های سالم و یک زندگی پرانرژی در انتظار شما خواهد بود.

منابع

Ovarian Cysts

Overview: Ovarian cysts

What to know about ruptured ovarian cysts

درباره دکتر مهشید جمشیدی

دکتر مهشید جمشیدی، دارای بورد تخصصی درد و کنترل درد و دکترای تغذیه از کانادا، بنیانگذار کلینیک تغذیه و سبک زندگی دکتر جم هستند. ایشان با بیش از ده سال سابقه درمانگری در بیمارستان‌ها و کلینیک‌های تخصصی درد و تغذیه در کانادا، از دانش و تجربه بالایی در این زمینه برخوردار هستند. دکتر جمشیدی معتقدند که تغذیه نقش مهمی در بروز بیماری‌ها و عدم بهبودی افراد دارد. ایشان با بررسی دقیق بیماران و بیماری‌های انها، برنامه‌های غذایی سفارشی و موثری را برای آنها طراحی می‌کنند. این برنامه‌ها علاوه بر بهبود سلامت جسمی، به بهبود روحیه و کیفیت زندگی بیماران نیز کمک می‌کنند.