در طول شیمی درمانی و درمان سرطان ، ممکن است عوارض جانبی مختلفی برای شما ایجاد شود که یبوست یکی از شایع‌ترین آن‌ها است. این مشکل می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد. اما نگران نباشید، با رعایت رژیم غذایی مناسب و تغییرات در سبک زندگیتان در این دوره، می‌توان تا حد زیادی این مشکل را مدیریت کرد. پیش تز مصرف هرگونه شربت یا دارو برای درمان یبوست، شما باید ابتدا رژیم غذاییتان را عوض کنید. در ادامه با من همراه باشید تا به شما توضیح دهم که برای یبوست بعد شیمی درمانی چه بخوریم؟ غذاهایی که به عنوان ملین طبیعی عمل می‌کنند را بشناسیم و بتوانید با انجام راهکارهای آسان، عوارض شیمی‌درمانی را به حداقل برسانید. همچنین می‌‌توانید تغذیه مناسب بیماران سرطانی را مطالعه کنید تا دیدگاه جامعی در رابطه با تغذیه این بیماران بدست بیاورید.
فهرست مطالب
برای یبوست بعد شیمی درمانی چه بخوریم؟
شیمی‌درمانی به روش‌های مختلفی بر بدن شما تأثیر می‌گذارد و یکی از این تأثیرات، کند شدن حرکات طبیعی روده‌ی شما است. داروهای شیمی‌درمانی، مسکن‌های قوی مانند اپیوئیدها و حتی کاهش فعالیت بدنی و تغییر رژیم غذایی می‌توانند همگی در ایجاد یبوست در شما نقش داشته باشند. در ادامه، ترکیبات غذایی موثر بر درمان یبوست بعد شیمی‌درمانی را باهم بررسی می‌کنیم:
فیبر
فیبر یکی از مهم‌ترین اجزای رژیم غذایی برای پیشگیری و درمان یبوست است. فیبرها دو نوع اصلی دارند: فیبر محلول و فیبر نامحلول. هر دو نوع فیبر برای سلامت روده و دستگاه گوارش شما ضروری هستند.
فیبر نامحلول
این نوع فیبر به مدفوع حجم می‌دهد و به خود آب جذب می‌کند و باعث میشود که غذا سریع‌تر از روده عبور کند. منابع غنی از فیبر نامحلول شامل نان و غلات کامل، برنج قهوه‌ای، کینوا، سبزیجات با برگ تیره و خشکبار است.
فیبر محلول
این نوع فیبر را خیلی برای درمان یبوست توصیه نمی‌کنیم؛ به دلیل آنکه حرکت روده را کاهش می‌دهند و آب بیشتری از بدنتان دفع می‌کنند. نمونه‌ی این نوع فیبرها، توت، موز، دانه کتان، دانه چیا و کتان و … است. این نوع فیبرها بیشتر برای کنترل اسهال مناسبند.
برای جلوگیری از نفخ و گاز، بهتر است فیبر را به تدریج به رژیم غذایی خود اضافه کنید. مصرف ناگهانی مقدار زیادی فیبر می‌تواند مشکلات گوارشی را تشدید کند. توصیه میشود روزانه حدود ۲۵ تا ۳۰ گرم فیبر مصرف شود.
مایعات
نوشیدن مایعات کافی، به ویژه آب، برای مبارزه با یبوست حیاتی است. فیبر بدون آب کافی نمی‌تواند به درستی عمل کند. آب به فیبر کمک می‌کند تا مدفوع را نرم کرده و حجم آن را افزایش دهد، در نتیجه عبور آن از روده‌ی شما آسان‌تر میشود.
- آب: روزانه حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید.
- انواع آبمیوه‌های طبیعی: آب آلو به دلیل داشتن سوربیتول (یک ملین طبیعی) بسیار مفید هستند.
- نوشیدنی‌های گرم: نوشیدن یک فنجان آب گرم با لیموی تازه در صبح می‌تواند حرکات روده را تحریک کند.
- نوشیدنی‌های بدون کافئین: از مصرف زیاد نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه و چای پررنگ خودداری کنید، زیرا می‌توانند باعث کم‌آبی بدن شوند.
غذاهایی که به عنوان ملین طبیعی عمل می‌کنند
برخی غذاها به دلیل ترکیبات خاص خود، به عنوان ملین طبیعی عمل می‌کنند و می‌توانند به درمان یبوست کمک کنند:
- آلو و آب آلو: آلو حاوی مقدار زیادی فیبر است و یک ملین طبیعی قوی محسوب میشود. نوشیدن یک لیوان آب آلوی گرم در صبح می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
- انجیر و خرما: این میوه‌های خشک نیز سرشار از فیبر هستند و می‌توانند به تنظیم حرکات روده کمک کنند.
- روغن‌های سالم: افزودن مقداری روغن زیتون یا روغن نارگیل به سالاد یا غذاها می‌تواند به نرم شدن مدفوع کمک کند.
نکاتی برای تغییر رژیم غذایی
علاوه بر انتخاب غذاهای مناسب، نحوه خوردن و زمان‌بندی وعده‌های غذایی نیز اهمیت دارد:
- وعده‌های غذایی منظم: سعی کنید وعده‌های غذایی خود را در زمان‌های مشخصی از روز میل کنید تا به تنظیم ریتم طبیعی روده‌ی شما کمک شود.
- وعده‌های کوچک و متعدد: به جای سه وعده بزرگ، چند وعده کوچک و سبک‌تر در طول روز بخورید.
- جویدن کامل غذا: جویدن کامل غذا به هضم بهتر کمک می‌کند و فشار کمتری بر دستگاه گوارش وارد میشود.
- ورزش ملایم: پیاده‌روی کوتاه و منظم (در صورت تأیید پزشک) می‌تواند به القای حرکات روده کمک کند.
تجارب بیماران
سارا، 43 ساله: “بعد از شروع شیمی‌درمانی، یبوست شدید داشتم. پزشکم توصیه کرد هر روز صبح یک لیوان آب آلوی گرم بنوشم. این کار معجزه کرد. همچنین، سعی کردم به جای نان سفید، از نان‌های سبوس‌دار استفاده کنم. این تغییرات کوچک، زندگی من را خیلی راحت‌تر کرد.”
علی، ۶۰ ساله: “من همیشه سعی می‌کردم به جای مکمل‌های فیبر، فیبر را از منابع طبیعی مثل سالاد سبزیجات و میوه‌ها تأمین کنم. همچنین، نوشیدن مقدار زیادی آب و پیاده‌روی کوتاه روزانه، به من کمک کرد تا از یبوست جلوگیری کنم.”
سوالات متداول
آیا مصرف مکمل‌های فیبردار برای درمان یبوست مجاز است؟
مصرف مکمل‌های فیبر مانند پسیلیوم (اسفرزه) می‌تواند مفید باشد، اما قبل از مصرف هرگونه مکمل، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. مصرف این مکمل‌ها بدون آب کافی می‌تواند یبوست را بدتر کند.
چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت؟
اگر یبوست شما بیش از ۳ روز طول کشید یا همراه با درد شدید شکم، تهوع یا استفراغ بود، فوراً با پزشکتان تماس بگیرید.
آیا غذاهای چرب و سرخ‌شده یبوست را بدتر می‌کنند؟
آیا غذاهای چرب و سرخ‌شده یبوست را بدتر می‌کنند؟ بله، غذاهای چرب و فرآوری‌شده معمولاً فیبر کمی دارند و هضم آن‌ها دشوار است، که می‌تواند یبوست را تشدید کند.
برای پیشگیری از ابتلا به یبوست در شیمی درمانی چه کنیم؟
مایعات فراوان بنوشید، از فیبرهای نامحلول استفاده کنید، فعالیت فیزیکی ملایم و منظم داشته باشید و در صورت لزوم و پس از مشورت پزشک، از داروهای ملین استفاده کنید.
جمع بندی
یبوست پس از شیمی‌درمانی یک عارضه شایع اما قابل مدیریت است. پاسخ به این سوال که برای یبوست بعد شیمی درمانی چه بخوریم؟ در واقع یک رویکرد جامع است که شامل افزایش مصرف فیبر از منابع طبیعی مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل، نوشیدن مقدار زیادی آب و مایعات گرم و استفاده از ملین‌های طبیعی مانند آلو و انجیر میشود. همچنین، داشتن فعالیت بدنی سبک و منظم و رعایت زمان‌بندی وعده‌های غذایی نیز بسیار مؤثر است. مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه در تمام مراحل، بهترین راه برای اطمینان از سلامت و راحتی بیمار است.
کلینیک جم، حامی سلامتی شما!
منابع
